İçindekiler
Tevkifat Nedir?
Tevkifat, ödenmesi gereken vergilerin iki tarafa bölüşülmesidir. Normalde faturalandırılan işlemlerde belirtilen vergiler satıcıya aittir. Ancak tevkifatla bu vergilerin bir kısmı alıcı tarafından ödenir; yani vergi yükü paylaşılır.
| Tevkifat Türü | Açıklama |
|---|---|
| Kısmi Tevkifat | İşlem bedelinin belirli bir kısmı üzerinden vergi kesintisi yapılır. |
| Tam Tevkifat | İşlem bedelinin tamamı üzerinden vergi kesintisi yapılır. |
Tevkifat aslında “kesinti” demek. Bu kesinti sayesinde vergi borcunun bir kısmı alıcı tarafından ödenmiş olur, böylece vergi yükü paylaşılır.
KDV Tevkifatının Oranları
Belirli sektörlerde ve işlemlerde geçerli tevkifat oranları değişkenlik göstermektedir. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen bu oranlar sektöre göre değişir.
Tevkifat oranları, tam tevkifat ve kısmi tevkifat olarak ikiye ayrılır. Örneğin, kısmi tevkifatın uygulandığı bir işlemde KDV dahil bedel bin TL’yi geçmiyorsa hesaplanan KDV tevkifata tabi olmaz. Bu limitin üstünde ise tutarın tamamı üzerinden tevkifat yapılır.
| Tevkifat Oranları | Açıklama |
|---|---|
| 1/3 | Belirli hizmet sektörü işlemleri için geçerlidir. |
| 1/2 | İnşaat sektörü ve bazı danışmanlık hizmetleri için kullanılır. |
| 5/10 | Belirli alım-satım işlemlerinde uygulanır. |
Kısmi ve Tam Tevkifat Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Vergi tevkifatı, verginin bir kısmının ya da tamamının işlemi gerçekleştiren ya da alıcı tarafından beyan edilip ödenmesi anlamına gelir. Bu bağlamda, kısmi ve tam tevkifat kavramları önem kazanır.
Hemen E-ticaret’e Başlayın!
E-ticaret adım atmadan önce,
IdeaSoft e-ticaret yazılımlarını ücretsiz deneyebilirsiniz.
Kısmi Tevkifat Ne Anlama Geliyor?
Kısmi tevkifat, verginin bir kısmının alıcı, diğer kısmının ise satıcı tarafından beyan edilip ödenmesini ifade eder. Bu tevkifat uygulaması, farklı hizmetlerde farklı oranlarda geçerlidir. Mesela, özel güvenlik, yemek servisi ve mühendislik hizmetleri değişik oranlarda kısmi tevkifata tabi tutulur.
| Hizmet Türü | Kısmi Tevkifat Oranı |
|---|---|
| Özel güvenlik hizmetleri | %50 |
| Yemek servisi | %30 |
| Mühendislik hizmetleri | %20 |
Tam Tevkifat Nasıl İşler?
Tam tevkifat, işlemin bedeli üzerinden hesaplanan verginin tamamının alıcı tarafından beyan edilip ödenmesi demek. Mesela, serbest meslek kazançları ya da mal ve hak kiralama işlemleri tam tevkifat kapsamında değerlendirilir.
| İşlem Türü | Tam Tevkifat Oranı |
|---|---|
| Serbest meslek kazançları | %100 |
| Mal ve hak kiralama işlemleri | %100 |
Tam tevkifat sistemi, özellikle serbest meslek kazançları gibi durumlarda verginin tamamının alıcı tarafından beyan edilip ödenmesini gerektirir.
Tevkifatlı Fatura Nedir?
Tevkifatlı fatura, vergi yükünün ödenmesi gereken taraflar arasında paylaştırıldığı bir fatura türüdür. Özellikle KDV açısından büyük önem taşır.
Satır Bazlı Tevkifat Yöntemi
Satır bazlı tevkifat, faturadaki her kalem için farklı tevkifat oranlarının belirlenebildiği bir yöntemdir. Mesela, bir inşaat firması düşünün; hem malzeme satıyor hem de işçilik hizmeti veriyor. Bu durumda malzeme için ayrı, işçilik için ayrı tevkifat oranlarına ihtiyaç vardır.
Her biri için farklı oranlar uygulanarak fatura düzenlenir. Örneğin:
| Fatura Kalemi | Tutar (TL) | Tevkifat Oranı | Tevkifat Miktarı (TL) |
|---|---|---|---|
| Malzeme Satışı | 10,000 | %40 | 4,000 |
| İşçilik Hizmeti | 5,000 | %50 | 2,500 |
Tevkifat Nasıl Hesaplanır?
Tevkifat hesaplamak için şu adımları izleyebilirsiniz:
- Tevkifata Tabi KDV’nin Belirlenmesi:
- İşlemin toplam bedelini bulun.
- Bu bedelin üzerine KDV oranını ekleyin.
- Tevkifat Oranının Uygulanması:
- Bulunan KDV tutarına tevkifat oranını uygulayın.
- Tevkif edilen KDV’yi işletme ve alıcı arasında paylaşın.
Örnek Hesaplama:
Toplam Bedel: 10,000 TL
KDV Oranı: %18
KDV Tutarı: 10,000 TL * %18 = 1,800 TL
Tevkifat Oranı: %50 (Yapım İşleri)
Tevkif Edilen KDV: 1,800 TL * %50 = 900 TL
Alıcı Tarafından Ödenecek KDV: 1,800 TL - 900 TL = 900 TL
| Adım | Hesaplama | Tutar |
|---|---|---|
| Toplam Bedel | – | 10,000 TL |
| KDV | 10,000 TL * %18 | 1,800 TL |
| Tevkifat Oranı | %50 | – |
| Tevkif Edilen KDV | 1,800 TL * %50 | 900 TL |
| Alıcı Tarafından Ödenecek KDV | 1,800 TL – 900 TL | 900 TL |
Kamu Kurumları ve Tevkifat
Kamu kurumları da bazı durumlarda tevkifat uygulamalarına dahil olur. Mesleki oluşumlar, İMKB’de hisseleri bulunanlar, genel bütçeli ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler, köyler ve bağlı birlikler; döner sermayeli kuruluşlar, organize sanayi bölgeleri ve borsada yer alan oluşumlar, faturalarında belirli oranlarda tevkifat yapabilir.
| Kamu Kurumu Türü | Tevkifat Oranı (%) |
|---|---|
| Genel bütçeli daireler | %5 |
| Belediyeler | %7 |
| Organize sanayi bölgeleri | %3 |
KDV Oranları ve Tevkifat
KDV oranları yapılan işleme göre farklılık gösterebilir. Bu oranları bilmek doğru tevkifat hesaplaması için şarttır. Örneğin, KDV hariç fiyatı 5.000 TL olan bir ürünün KDV oranı %20 ise, ödenmesi gereken KDV şu şekilde hesaplanır:
| Ürün/Hizmet Bedeli (TL) | KDV Oranı (%) | KDV Tutarı (TL) |
|---|---|---|
| 5.000 | 20 | 1000 |
Tevkifat hesaplamaları bu KDV oranları üzerinden yapılır. Mesela, %50 tevkifat oranı uygulandığında alıcı KDV’nin yarısını (500 TL) beyan edip öder.
Tevkifatlı Faturanın Ödenmesi
Tevkifatlı fatura, tevkifata tabi işlemler için düzenlenen fatura belgeleridir. Bu faturaların nasıl ödeneceği önemli bir konudur ve belirli adımlar takip edilmelidir:
- Fatura Düzenleme: Satıcı, tevkifata tabi işlemler için tevkifatlı fatura düzenler.
- Tevkifat Oranı Hesaplama: Faturada gösterilen oranlara göre tevkifat tutarı hesaplanır.
- Beyan ve Ödeme: Alıcı, hesaplanan KDV tutarını vergi dairesine beyan eder ve öder.
Örnegin, KDV oranının %20 ve tevkifat oranının %50 olduğu bir işlemde alıcının beyan edip ödeyeceği KDV şu şekilde hesaplanır:
| Fatura Bedeli (TL) | KDV Oranı (%) | KDV Tutarı (TL) | Tevkifat Oranı (%) | Alıcının Beyan Edeceği KDV (TL) |
|---|---|---|---|---|
| 5.000 | 20 | 1000 | 50 | 500 |